Gezagsregeling voor kinderen in België

Wanneer je als ouders uit elkaar gaat, komt er veel op je af. Naast de verblijfsregeling en de kostenregeling, is ook de gezagsregeling een belangrijk thema waarover afspraken dienen gemaakt te worden. Hoe neem je beslissingen over je kind? Wie beslist over school, medische ingrepen of financiën? En wat als jullie het niet eens raken?

In deze blog leg ik stap voor stap uit wat ouderlijk gezag betekent, welke mogelijkheden er bestaan en hoe de wet dit regelt.

Wat is ouderlijk gezag?

Ouderlijk gezag gaat over de rechten én plichten die ouders hebben ten opzichte van hun minderjarig kind (tot 18 jaar, tenzij het kind eerder trouwt of ontvoogd wordt).

Concreet betekent dit:

• Beide ouders hebben het recht om hun kind te ontmoeten.
• Beide ouders nemen dagelijkse beslissingen wanneer het kind bij hen verblijft.
• Beide ouders dragen zorg en houden toezicht.
• Beide ouders hebben recht op informatie over hun kind.
• Beide ouders zijn financieel verantwoordelijk (onderhoudsplicht).

Voor belangrijke zaken zoals de verkoop van goederen van het kind is toestemming van beide ouders én soms van een rechter nodig.

Kort gezegd: jullie dragen samen verantwoordelijkheid, ook al wonen jullie apart.

Dagelijkse beslissingen versus belangrijke beslissingen

Niet alles weegt even zwaar.

• Dagelijkse beslissingen zijn verbonden aan het verblijf: maaltijden, bedtijden, hobby’s… Die neemt de ouder bij wie het kind verblijft.
• Belangrijke beslissingen overstijgen het dagelijkse en vragen overleg: schoolkeuze, religieuze of levensbeschouwelijke opvoeding, medische ingrepen, paspoort aanvragen, enz.

Ouders kunnen ook concreet afspreken welke zaken zij als “belangrijk” of “dagelijks” zien, om misverstanden te vermijden.

Soorten gezagsregelingen

Er zijn drie mogelijkheden:

1. Gezamenlijk ouderlijk gezag (gezagsco-ouderschap)

Dit is de wettelijke voorkeursregeling. Ouders nemen samen de belangrijke beslissingen over hun kind. Overleg staat centraal.

Als ouders er samen niet uitkomen, kan een bemiddelaar helpen om alsnog tot een akkoord te komen. Lukt dat niet, dan kan een rechter een beslissing nemen.

2. Exclusief ouderlijk gezag (door één ouder)

Soms beslist een rechter – of spreken ouders dit samen af – dat één ouder alleen de belangrijke beslissingen neemt. De andere ouder behoudt recht op informatie, recht op contact en onderhoudsplicht, maar kan geen grote beslissingen nemen.

Dit kan enkel als gezagsco-ouderschap tegen het belang van het kind ingaat. De ouder die exclusief gezag vraagt, moet dit overtuigend aantonen.

3. Een gezagsregeling op maat

Ouders kunnen ook kiezen voor een regeling die afgestemd is op hun specifieke situatie. Bijvoorbeeld: samen beslissen over school, maar één ouder beslist alleen over financiële zaken.

Zo’n maatwerkregeling kan nuttig zijn als er specifieke omstandigheden spelen.

Wat zegt de wet?

Sinds de wet van 13 april 1995 spreken we niet meer van “bezoekrecht” of “hoederecht”. De basis is: ouders oefenen samen het ouderlijk gezag uit.

Alleen in uitzonderlijke situaties kan hiervan afgeweken worden:

• Als een rechter beslist dat een andere regeling beter is voor het kind.
• Als ouders onderling een andere regeling afspreken en die door de rechter laten bevestigen.

De rechter moet altijd uitleggen waarom hij afwijkt van gezagsco-ouderschap.

Wat betekent dit concreet voor jou als ouder?

In de meeste gevallen neem je belangrijke beslissingen samen met je ex-partner.

Dagelijkse beslissingen neem je apart, afhankelijk van waar je kind verblijft.

Twijfel of conflict? Dan helpt een bemiddelaar vaak om de communicatie weer op gang te brengen.

Elke situatie is uniek: het gaat er niet om wat “in het algemeen” de beste regeling is, maar wat in julie concrete situatie het meest gepast is.